Upadłość konsumencka jest dostępna zarówno dla osób fizycznych nieprowadzących nigdy działalności gospodarczej, jak również dla byłych przedsiębiorców. Wystarczy, że w dniu składania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej zostaniecie Państwo wykreśleni z ewidencji działalności gospodarczej.

Upadłość konsumencką sąd upadłościowy ogłasza na wniosek upadłego (osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej). Wniosek składa się na urzędowym formularzu, należy go uzasadnić oraz załączyć odpowiednie dowody. We wniosku należy również wskazać posiadanych majątek, w tym majątek który pozostaje przykładowo we współwłasności majątkowej małżeńskiej. Po otrzymaniu wniosku sąd upadłościowy najczęściej wyznacza rozprawę, a po niej wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej oraz wyznacza sędziego-komisarza do prowadzenia postępowania oraz syndyka albo oddala wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jeżeli nie zachodzą przesłanki do jej ogłoszenia.

Po pomyślnym wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej dalsze postępowanie upadłościowe prowadzi wyznaczony przez sąd syndyk pod nadzorem sędziego-komisarza. Syndyk kontaktuje się z upadłym, sporządza spis inwentarza oraz plan likwidacyjny, a następnie likwiduje majątek, analizuje przekazywane zgłoszenia wierzytelności i na ich podstawie sporządza listę wierzytelności.

Czas trwania postępowania upadłościowego zależy w dużej mierze od tego jaki majątek posiada upadły. Przy założeniu, że upadły nie posiada żadnego majątku do spieniężenia, postępowanie jest gotowe do zakończenia niedługo po sporządzeniu listy wierzytelności, co w rezultacie pozwala na jego zakończeniu po około sześciu miesiącach postępowania. W razie gdy do masy upadłości wchodzą ruchomości (np. samochód) bądź nieruchomość, czas trwania postępowania może wydłużyć się nawet do roku.

Upadłość konsumencka kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o ustaleniu planu spłaty. Sąd, biorąc pod uwagę sytuację osobistą upadłego, może postanowić, że upadły będzie zobowiązany spłacać co miesiąc przez maksymalnie 36 miesięcy, określoną kwotę pieniężną na rzecz wierzycieli. Postępowanie upadłościowe może również zakończyć się wydaniem przez sąd postanowienia o umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty jeśli sytuacja materialna i osobista upadłego jest tak ciężka, iż jest oczywistym iż nie jest on w wstanie regulować żadnych zobowiązań.

Prowadzenie postępowania upadłościowego generuje pewne koszty. Przykładowo, syndyk musi zakupić znaczki pocztowe w celu wysłania zawiadomień do wierzycieli o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. W sytuacji gdy upadłego nie stać na pokrycie tych kosztów, zostaną one tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa.

W trakcie trwania postępowania upadłościowego syndyk dokonuje likwidacji majątku upadłego m.in. poprzez sprzedaż należących do upadłego ruchomości czy też nieruchomości jak również dokonuje potrącenia wynagrodzenia bądź renty lub emerytury w takich granicach, w jakich potraceń takich dokonywał dotychczas komornik. Warto pamiętać, że kwotą wolną od potrąceń przy wynagrodzeniu za pracę jest zawsze kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zasada ta znajduje zastosowanie zarówno jeśli jesteście Państwo zatrudnieni na umowę o pracę, jak i umowę cywilnoprawną. Należy przy tym mieć na uwadze, że zwrot z podatku wchodzi w całości do masy upadłości.

Zasadą jest, że majątek wspólny małżonków wchodzi w całości do masy upadłości tego z małżonków, który pierwszy ogłosił upadłość konsumencką. W takim wypadku drugi małżonek (ewentualnie działający w jego imieniu syndyk) może złożyć zgłoszenie wierzytelności, w którym wskaże należny mu udział w majątku wspólnym. Jeśli jesteście Państwo małżeństwem i zaciągnęliście solidarnie zobowiązanie np. z tytułu kredytów, zawsze rekomenduję złożenie wniosku o upadłość konsumencką przez oboje małżonków. Praktyką jest w takim wypadku wyznaczanie przez sąd jednego syndyka i połączenie obu postępowań do wspólnego rozpoznania.

Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi np. lokal mieszkalny, możecie Państwo wystąpić do sędziego – komisarza z wnioskiem o wyrażenie zgody na zamieszkiwanie w lokalu do czasu jego sprzedania przez syndyka. Dodatkowo, macie Państwo prawo złożyć wniosek o wydzielenie kwoty z ceny uzyskanej ze sprzedaży mieszkania na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych na okres nawet 24 miesięcy.

Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi np. lokal mieszkalny, możecie Państwo wystąpić do sędziego – komisarza z wnioskiem o wyrażenie zgody na zamieszkiwanie w lokalu do czasu jego sprzedania przez syndyka. Dodatkowo, macie Państwo prawo złożyć wniosek o wydzielenie kwoty z ceny uzyskanej ze sprzedaży mieszkania na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych na okres nawet 24 miesięcy.

Po ogłoszeniu upadłości z mocy prawa postępowania egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości ulegają zawieszeniu. Zawieszenie z mocy prawa oznacza, że postanowienie o ogłoszeniu upadłości „sprawia”, że postępowanie komornicze zostaje zawieszone, a zatem nie jest do tego potrzebna dodatkowa decyzja sądu lub organu egzekucyjnego. Po upływie terminów na zaskarżenie postanowienia o ogłoszeniu upadłości, czyli wraz z jego uprawomocnieniem się, postępowania egzekucyjne zostają z mocy prawa umorzone (przestają istnieć).